Τι σημαίνει Αριστερά

O Salvantori Massimo γνωστος καθηγητής Ιστορίας των Πολιτικών Θεωριών στο Πανεπιστήμιο του Τορίνο, τοποθετειται στο ζητημά από τη σκοπιά της Αριστεράς προσπαθώντας να προσδιορίσει το περιεχόμενο της... Στην ουσία ο Μάσιμο βλέπει μία πάλη στην κοινωνία μεταζύ αριστεράς δεξιάς η όποια δεν έχι τα καλύτερα αποτελέσματα για την αριστερή ιδεολογία. Η μάχη υποστηρίζει δεν είνια χαμένη αλλά τα όρια είναι εμφανώς πιο δυσδιάκριτα.


Του Salvantori Massimo
Από Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία

Οι «Financial Times» στην ομάδα των βουλευτών του Εργατικού κόμματος που συγκεντρώθηκαν έξω από το Γουεστμίνστερ τραγουδώντας την «Κόκκινη σημαία» για να πουν «θέλουμε ένα πιο αριστερό κόμμα», διαμηνύουν ότι είναι ανώφελο να πασχίζουν, επειδή «τα κόμματα γίνονται όλα όμοια».

Σε μας, εδώ στην Ιταλία, υπάρχουν αυτοί που δηλώνουν -η ουσία είναι η ίδια- ότι οι καλοί πολιτικοί δεν μπορεί παρά να είναι μεταρρυθμιστές χωρίς επιθετικό προσδιορισμό, οι μόνοι που είναι σε θέση να θέτουν και να λύνουν «συγκεκριμένα προβλήματα» με «συγκεκριμένα προγράμματα». Και επομένως το να μιλάμε για δεξιά, αριστερά ή ακόμα και για κέντρο δεν έχει πλέον κανένα νόημα...

Αυτό είναι το «πιστεύω» των ανανεωτών της πολιτικής, που είναι αποφασισμένοι να ενταφιάσουν τις παλιές ιδεολογίες και τις συναφείς αντιπαραθέσεις.

*Νομίζω ότι αν, αληθινά, δεξιά, αριστερά και κέντρο δεν έχουν πλέον νόημα, τότε αυτό που προκύπτει είναι ένα πολιτικό αμάλγαμα και οι διαφορές των προγραμμάτων και των λύσεων που προτείνονται και εφαρμόζονται περιορίζονται σε διαφορές τεχνικού χαρακτήρα, που πρέπει να επιλύονται στο φως μιας μη μεροληπτικής ορθολογικότητας, ανταποκρινόμενης σε ένα συμφέρον που ισχύει για όλες τις κοινωνικές συνιστώσες. Οι υπέρμαχοι του αμαλγάματος παρουσιάζονται σαν ανανεωτές. Πιστεύουν ότι είναι, αλλά δεν είναι.

Στη σύγχρονη ιστορία αυτοί έχουν επανειλημμένα κάνει την εμφάνισή τους ως θεωρητικοί της ειρήνευσης και των συγκεκριμένων λύσεων. Τώρα το Leitmotiv επανέρχεται με τη μορφή της «δημοκρατικής» πολιτικής, που διακηρύσσει ότι έχουν εκλείψει οι διακρίσεις μεταξύ δεξιάς και αριστεράς και που ανάγοντας τα πάντα στο κέντρο καταργεί και το ίδιο το κέντρο.

*Το παράδοξο αυτής της θέσης είναι το ότι αυτή κατισχύει σήμερα, ενώ, όπως ορθά υπενθυμίζει ο Γκίντενς, «οι βιομηχανικά αναπτυγμένες κοινωνίες έχουν φτάσει σε ένα επίπεδο ανισότητας, ένα υπερβολικά μεγάλο χάσμα πλούσιων και φτωχών».

Με δυο λόγια, ενώ όλα τα κόμματα σύμφωνα με τους «Financial Times» γίνονται όμοια, οι άνθρωποι γίνονται όλο και πιο άνισοι. Αν, όμως, τα πράγματα είναι έτσι -και έτσι είναι- (ο διοικητής της Τράπεζας της Ιταλίας μας ανακοίνωσε ότι το 10% κατέχει το 45% του εισοδήματος) μπορούμε να συμπεράνουμε ότι εξέλιπαν οι λόγοι της αριστεράς και της οργανωμένης πάλης με σκοπό να πετύχουμε μια πιο δίκαιη κατανομή του πλούτου;

*Μπορούμε να αγνοούμε ότι υπάρχει ένα σύστημα εξουσίας που εργάστηκε και εργάζεται για να επιδιώκει και να διατηρεί αυτό το χάσμα του πλούτου, που διασπά το κοινωνικό σώμα και προστατεύει συμφέροντα, που σίγουρα δεν είναι τα συμφέροντα αυτών που είναι τα θύματα;

Μπορούμε να μη βλέπουμε ότι η αγορά, έτσι όπως λειτουργεί, δεν δρα με τρόπο ουδέτερο αλλά κυριαρχείται από βιομηχανικά και χρηματιστικά συγκροτήματα ισχύος, των οποίων ο στόχος είναι να διοχετεύουν τους πόρους προς όφελός τους, με αποτέλεσμα να διαιρούν τα πρόσωπα σε εκείνους που μπορούν να κοιμούνται ήσυχα και σε εκείνους που δεν ξέρουν πώς να τα βγάλουν πέρα; Οι λύσεις των προβλημάτων που ευνοούν τους μεν δεν ευνοούν καθόλου τους άλλους.

*Τα οικονομικά συγκροτήματα ισχύος δεν περιορίζονται στο να δρουν για να διατηρούν και να αυξάνουν τα χρήματά τους. Γνωρίζουν ότι για να μπορούν να το κάνουν πρέπει να είναι σε θέση να κατακτούν τη μεγαλύτερη δυνατή συναίνεση με αφετηρία την εκλογική διαδικασία.

Αυτά είναι που κατέχουν και ελέγχουν το μεγαλύτερο μέρος των ΜΜΕ, και πρώτα απ' όλα την τηλεόραση, που τα χρησιμοποιούν για να υποστηρίζουν ότι δεν υπάρχει σύγκρουση συμφερόντων, ότι υπάρχει ένα μοναδικό συμφέρον, ότι ο μόνος τρόπος για να βελτιώσουν τη θέση τους οι μάζες των εργαζομένων δεν είναι να αντιτάσσονται στους μηχανισμούς που προκαλούν αβυσσαλέες ανισότητες, αλλά είναι να παράγουν περισσότερο, να μη συνεχίζουν να υπερασπίζονται παλιά δικαιώματα και να ζητούν μια σταθερή θέση, να αποδέχονται κάθε απαίτηση στο θέμα της ευελιξίας και της προσωρινής εργασίας, επειδή αυτή αντιστοιχεί στα αντικειμενικά συμφέροντα των επιχειρήσεων και επομένως στα κοινά συμφέροντα εργοδοτών και εργαζομένων.

Το φάσμα των ισχνών αγελάδων προβάλλεται πάντα στα μάτια των εργαζομένων, για να τους οδηγήσει να μη «διεκδικούν» ανεύθυνα, σήμερα, εκείνη τη βελτίωση που θα τους προσφερθεί στο μέλλον.

Ε, λοιπόν, όποιος δεν αποδέχεται μια παρόμοια κατάσταση πραγμάτων είναι αριστερός και όποιος την προωθεί δεν είναι.

*Η αριστερά, ωστόσο, έχει πρόβλημα και μάλιστα σοβαρό πρόβλημα. Οι λόγοι που καθιστούν αναγκαία την ύπαρξή της παραμένουν και είναι ισχυροί σε έναν κόσμο που σημαδεύεται από αβύσσους ανισότητας στην κατανομή των πόρων που δίνουν στα άτομα μιαν αξιοπρεπή ζωή. Αλλά η ικανότητά της για δράση είναι ισχνή.

*Η αριστερά βρίσκεται σε μια κατάσταση απογοήτευσης μπροστά στην πρωτοβουλία των αντιπάλων της, οι απαντήσεις της με όρους κοινωνικής και πολιτικής αποτελεσματικότητας είναι ακατάλληλες, αβέβαιες, εκφράζουν ένα σύμπλεγμα κατωτερότητας. Αν δεν μπορέσει να αντιδράσει, να ξαναγίνει πρωταγωνιστής της κοινωνικής και πολιτικής σκηνής, αυτό δεν θα σημαίνει ότι η διάκριση δεξιάς και αριστεράς δεν έχει πλέον λόγο ύπαρξης. Θα σημαίνει μάλλον ότι η αριστερά έχει χάσει το παιχνίδι και ότι η μη αριστερά έχει νικήσει. Θα φανεί, βέβαια, έπειτα, αν αυτή η νίκη είναι παντοτινή ή όχι.