Τι σημαίνει Αριστερά

O Salvantori Massimo γνωστος καθηγητής Ιστορίας των Πολιτικών Θεωριών στο Πανεπιστήμιο του Τορίνο, τοποθετειται στο ζητημά από τη σκοπιά της Αριστεράς προσπαθώντας να προσδιορίσει το περιεχόμενο της... Στην ουσία ο Μάσιμο βλέπει μία πάλη στην κοινωνία μεταζύ αριστεράς δεξιάς η όποια δεν έχι τα καλύτερα αποτελέσματα για την αριστερή ιδεολογία. Η μάχη υποστηρίζει δεν είνια χαμένη αλλά τα όρια είναι εμφανώς πιο δυσδιάκριτα.


Του Salvantori Massimo
Από Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία

Οι «Financial Times» στην ομάδα των βουλευτών του Εργατικού κόμματος που συγκεντρώθηκαν έξω από το Γουεστμίνστερ τραγουδώντας την «Κόκκινη σημαία» για να πουν «θέλουμε ένα πιο αριστερό κόμμα», διαμηνύουν ότι είναι ανώφελο να πασχίζουν, επειδή «τα κόμματα γίνονται όλα όμοια».

Σε μας, εδώ στην Ιταλία, υπάρχουν αυτοί που δηλώνουν -η ουσία είναι η ίδια- ότι οι καλοί πολιτικοί δεν μπορεί παρά να είναι μεταρρυθμιστές χωρίς επιθετικό προσδιορισμό, οι μόνοι που είναι σε θέση να θέτουν και να λύνουν «συγκεκριμένα προβλήματα» με «συγκεκριμένα προγράμματα». Και επομένως το να μιλάμε για δεξιά, αριστερά ή ακόμα και για κέντρο δεν έχει πλέον κανένα νόημα...

Αυτό είναι το «πιστεύω» των ανανεωτών της πολιτικής, που είναι αποφασισμένοι να ενταφιάσουν τις παλιές ιδεολογίες και τις συναφείς αντιπαραθέσεις.

*Νομίζω ότι αν, αληθινά, δεξιά, αριστερά και κέντρο δεν έχουν πλέον νόημα, τότε αυτό που προκύπτει είναι ένα πολιτικό αμάλγαμα και οι διαφορές των προγραμμάτων και των λύσεων που προτείνονται και εφαρμόζονται περιορίζονται σε διαφορές τεχνικού χαρακτήρα, που πρέπει να επιλύονται στο φως μιας μη μεροληπτικής ορθολογικότητας, ανταποκρινόμενης σε ένα συμφέρον που ισχύει για όλες τις κοινωνικές συνιστώσες. Οι υπέρμαχοι του αμαλγάματος παρουσιάζονται σαν ανανεωτές. Πιστεύουν ότι είναι, αλλά δεν είναι.

Στη σύγχρονη ιστορία αυτοί έχουν επανειλημμένα κάνει την εμφάνισή τους ως θεωρητικοί της ειρήνευσης και των συγκεκριμένων λύσεων. Τώρα το Leitmotiv επανέρχεται με τη μορφή της «δημοκρατικής» πολιτικής, που διακηρύσσει ότι έχουν εκλείψει οι διακρίσεις μεταξύ δεξιάς και αριστεράς και που ανάγοντας τα πάντα στο κέντρο καταργεί και το ίδιο το κέντρο.

*Το παράδοξο αυτής της θέσης είναι το ότι αυτή κατισχύει σήμερα, ενώ, όπως ορθά υπενθυμίζει ο Γκίντενς, «οι βιομηχανικά αναπτυγμένες κοινωνίες έχουν φτάσει σε ένα επίπεδο ανισότητας, ένα υπερβολικά μεγάλο χάσμα πλούσιων και φτωχών».

Με δυο λόγια, ενώ όλα τα κόμματα σύμφωνα με τους «Financial Times» γίνονται όμοια, οι άνθρωποι γίνονται όλο και πιο άνισοι. Αν, όμως, τα πράγματα είναι έτσι -και έτσι είναι- (ο διοικητής της Τράπεζας της Ιταλίας μας ανακοίνωσε ότι το 10% κατέχει το 45% του εισοδήματος) μπορούμε να συμπεράνουμε ότι εξέλιπαν οι λόγοι της αριστεράς και της οργανωμένης πάλης με σκοπό να πετύχουμε μια πιο δίκαιη κατανομή του πλούτου;

*Μπορούμε να αγνοούμε ότι υπάρχει ένα σύστημα εξουσίας που εργάστηκε και εργάζεται για να επιδιώκει και να διατηρεί αυτό το χάσμα του πλούτου, που διασπά το κοινωνικό σώμα και προστατεύει συμφέροντα, που σίγουρα δεν είναι τα συμφέροντα αυτών που είναι τα θύματα;

Μπορούμε να μη βλέπουμε ότι η αγορά, έτσι όπως λειτουργεί, δεν δρα με τρόπο ουδέτερο αλλά κυριαρχείται από βιομηχανικά και χρηματιστικά συγκροτήματα ισχύος, των οποίων ο στόχος είναι να διοχετεύουν τους πόρους προς όφελός τους, με αποτέλεσμα να διαιρούν τα πρόσωπα σε εκείνους που μπορούν να κοιμούνται ήσυχα και σε εκείνους που δεν ξέρουν πώς να τα βγάλουν πέρα; Οι λύσεις των προβλημάτων που ευνοούν τους μεν δεν ευνοούν καθόλου τους άλλους.

*Τα οικονομικά συγκροτήματα ισχύος δεν περιορίζονται στο να δρουν για να διατηρούν και να αυξάνουν τα χρήματά τους. Γνωρίζουν ότι για να μπορούν να το κάνουν πρέπει να είναι σε θέση να κατακτούν τη μεγαλύτερη δυνατή συναίνεση με αφετηρία την εκλογική διαδικασία.

Αυτά είναι που κατέχουν και ελέγχουν το μεγαλύτερο μέρος των ΜΜΕ, και πρώτα απ' όλα την τηλεόραση, που τα χρησιμοποιούν για να υποστηρίζουν ότι δεν υπάρχει σύγκρουση συμφερόντων, ότι υπάρχει ένα μοναδικό συμφέρον, ότι ο μόνος τρόπος για να βελτιώσουν τη θέση τους οι μάζες των εργαζομένων δεν είναι να αντιτάσσονται στους μηχανισμούς που προκαλούν αβυσσαλέες ανισότητες, αλλά είναι να παράγουν περισσότερο, να μη συνεχίζουν να υπερασπίζονται παλιά δικαιώματα και να ζητούν μια σταθερή θέση, να αποδέχονται κάθε απαίτηση στο θέμα της ευελιξίας και της προσωρινής εργασίας, επειδή αυτή αντιστοιχεί στα αντικειμενικά συμφέροντα των επιχειρήσεων και επομένως στα κοινά συμφέροντα εργοδοτών και εργαζομένων.

Το φάσμα των ισχνών αγελάδων προβάλλεται πάντα στα μάτια των εργαζομένων, για να τους οδηγήσει να μη «διεκδικούν» ανεύθυνα, σήμερα, εκείνη τη βελτίωση που θα τους προσφερθεί στο μέλλον.

Ε, λοιπόν, όποιος δεν αποδέχεται μια παρόμοια κατάσταση πραγμάτων είναι αριστερός και όποιος την προωθεί δεν είναι.

*Η αριστερά, ωστόσο, έχει πρόβλημα και μάλιστα σοβαρό πρόβλημα. Οι λόγοι που καθιστούν αναγκαία την ύπαρξή της παραμένουν και είναι ισχυροί σε έναν κόσμο που σημαδεύεται από αβύσσους ανισότητας στην κατανομή των πόρων που δίνουν στα άτομα μιαν αξιοπρεπή ζωή. Αλλά η ικανότητά της για δράση είναι ισχνή.

*Η αριστερά βρίσκεται σε μια κατάσταση απογοήτευσης μπροστά στην πρωτοβουλία των αντιπάλων της, οι απαντήσεις της με όρους κοινωνικής και πολιτικής αποτελεσματικότητας είναι ακατάλληλες, αβέβαιες, εκφράζουν ένα σύμπλεγμα κατωτερότητας. Αν δεν μπορέσει να αντιδράσει, να ξαναγίνει πρωταγωνιστής της κοινωνικής και πολιτικής σκηνής, αυτό δεν θα σημαίνει ότι η διάκριση δεξιάς και αριστεράς δεν έχει πλέον λόγο ύπαρξης. Θα σημαίνει μάλλον ότι η αριστερά έχει χάσει το παιχνίδι και ότι η μη αριστερά έχει νικήσει. Θα φανεί, βέβαια, έπειτα, αν αυτή η νίκη είναι παντοτινή ή όχι.

Αφιερωμένη στον Γιώργο Παπανδρέου...

Mε ευχές για ταχεία ανάρρωση

Από το φοβερό κουρδιστό πορτοκάλι

Ετσι έρχισαν όλα...Η φωτογραφία είναι απο το προφίλ του Νίκου Παπανδρέου στο Facebook. Reno Nevada, 1951. O Aνδρέας και η Μαργαρίτα Παπανδρέου τη μέρα που παντρεύτηκαν, αφού είχαν χωρίσει απο τους προηγούμενους συντρόφους τους.
Την αφιερώνουμε στον Γιώργο και του ευχόμαστε καλή δύναμη και καλή επιστροφή στην πολιτική δράση...

Συγκλίνοντας προς το κέντρο

Συνεχίζοντας το αφιέρωμα στο πολιτικό προσανατολισμό της συγχρονης κεντροαριστεράς αναδημοσιεύουμε το άρθρο του Αντονι Γκιντενς από την Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία

Του ΑΝΤΟΝΙ ΓΚΙΝΤΕΝΣ

Οποιος κατακτάει το κέντρο του εκλογικού σώματος νικάει, αλλά η προσπάθεια να κατακτήσουν το κέντρο οδηγεί τη δεξιά και την αριστερά να γίνονται όμοιες, ως το σημείο να μην μπορούν να αναγνωριστούν σε σχέση με τις παραδόσεις τους. Αυτή είναι η ουσία της μεγάλης έρευνας που δημοσίευσαν πρόσφατα οι «Financial Times», ξεκινώντας από μια παράξενη είδηση: μια ομάδα βουλευτών του βρετανικού Εργατικού Κόμματος συγκεντρώθηκαν, τον περασμένο μήνα, έξω από το κοινοβούλιο του Γουεστμίνστερ για να τραγουδήσουν την «Κόκκινη σημαία», τον ύμνο του κόμματός τους. Και για να ζητήσουν με αυτό τον τρόπο από τον πρωθυπουργό Γκόρντον Μπράουν μια επιστροφή σε ένα πιο γνήσιο αριστερό πολιτικό πρόγραμμα, στον τύπο προγράμματος που ενταφίασε πριν από μια δεκαετία ο μπλερισμός.

*Το θέμα είναι σοβαρό και αξίζει να το σκεφτούμε. Ζούμε αληθινά σε μια εποχή στην οποία, εδώ στη Μεγάλη Βρετανία, αλλά και σε άλλες δυτικές χώρες, δεξιά και αριστερά έχουν γίνει όμοιες ή, έστω έχουν τις ίδιες θέσεις σε πολλά ζητήματα, συγκλίνοντας και οι δύο προς το κέντρο;

*Η δική μου απάντηση είναι ναι, αλλά δεν νομίζω ότι αυτό είναι κακό. Τα προβλήματα λύνονται μόνο όταν υπάρχει μια γενική συναίνεση για τον προσδιορισμό τους και για τις λύσεις που πρέπει να υιοθετηθούν για την αντιμετώπισή τους. Αντίθετα, όσο περισσότερο πολωτικά διαιρεμένη είναι μια κοινωνία τόσο πιο δύσκολο είναι να επιλυθούν και τα προβλήματά της.

*Το λεγόμενο «τέλος της ιδεολογίας», για το οποίο γίνεται τόσος λόγος σήμερα, με ανησυχία από μέρους ορισμένων, είναι στην πραγματικότητα μια διαδικασία που άρχισε πριν από πολλά χρόνια στις Ηνωμένες Πολιτείες, με τη σύγκλιση των μεγαλύτερων πολιτικών κομμάτων τους προς το κέντρο.

Από τότε γνώρισε επιταχύνσεις και επιβραδύνσεις μέχρι που, με την Θάτσερ και τον Ρέιγκαν από τη μια μεριά και με τον Κλίντον και τον Μπλερ από την άλλη, επικράτησε οριστικά στις δύο τελευταίες δεκαετίες. Παράλληλα, οι βιομηχανικά αναπτυγμένες κοινωνίες γνώρισαν μιαν αύξηση της μετριοπαθούς περιοχής, δηλαδή του κέντρου.

Οποιο κόμμα θέλει να έχει επιτυχία οφείλει, επομένως, να κατακτήσει αυτή την περιοχή.

*Παρ' όλα αυτά, η σύγκλιση προς το κέντρο δεν σημαίνει κατά τη γνώμη μου ότι δεξιά και αριστερά δεν μπορούν πλέον να διακριθούν η μία από την άλλη.

Η αριστερά ή η κεντροαριστερά συνεχίζει να επιδιώκει στόχους κοινωνικής δικαιοσύνης, να υπερασπίζεται το κράτος πρόνοιας και το ρόλο του κράτους στην κατοχύρωσή του, να είναι πιο φιλελεύθερη σε ηθικά και κοινωνικά ζητήματα από όσο είναι η δεξιά, αν και οι διαφορές σε επιμέρους ζητήματα μερικές φορές περιορίζονται.

*Παραμένει, ωστόσο, μια θεμελιώδης διαφορά στη σύγχρονη πολιτική, έστω και αν τα κόμματα συγκλίνουν προς το κέντρο: η διαφορά ανάμεσα σε εκσυγχρονιστές και σε προσκολλημένους στην παράδοση.

Δεν κουράζομαι ποτέ να επαναλαμβάνω ότι η αριστερά οφείλει να διατηρεί για τον εαυτό της το πεδίο της συνεχούς ανανέωσης, αλλά υπάρχουν εκσυγχρονιστές και προσκολλημένοι στην παράδοση και στα δύο μέρη.

Και στην αριστερά υπάρχει εκείνος που προστατεύει ομάδες συμφερόντων, υπερασπίζεται τη διατήρηση του status quo, υιοθετεί μια στάση που τείνει να συντηρεί τα πράγματα όπως είναι, αντί να τα μετασχηματίζει και να τα προσαρμόζει στους καιρούς που αλλάζουν.

*Τι άλλο μπορεί και πρέπει να χαρακτηρίζει και να διαφοροποιεί τα σημερινά κόμματα της κεντροαριστεράς εκτός από αυτήν την προσπάθεια εκσυγχρονισμού;

Αναφέρω δύο σημαντικά θέματα:

-Οι βιομηχανικά αναπτυγμένες κοινωνίες έχουν φτάσει ένα επίπεδο ανισότητας, ένα υπερβολικά μεγάλο χάσμα πλούσιων και φτωχών. Ιδού το πρώτο θέμα συζήτησης.

-Και ένα δεύτερο είναι ότι χρειάζεται να κάνουμε περισσότερα για να ελέγξουμε έναν αχαλίνωτο καπιταλισμό, του οποίου οι συνέπειες μπορεί να βλάψουν ολόκληρη την κοινωνία.

*Η πάλη που άρχισαν πρόσφατα διάφορες χώρες εναντίον των «φορολογικών παραδείσων» είναι ένα καλό παράδειγμα των μεγαλύτερων ελέγχων που μπορεί και πρέπει να επιβληθούν στην καπιταλιστική αγορά παγκοσμίως.

*Προσοχή, ωστόσο! Με αυτό δεν θέλω να υποστηρίξω ότι ήρθε η ώρα για μιαν επιστροφή στην παλιά αριστερά του παρελθόντος, που ήταν εχθρός της αγοράς, του κέρδους και της επιχείρησης. Λέω μόνον ότι η φιλελεύθερη ώθηση που δόθηκε στην αγορά μπορεί να έχει αγγίξει τα όριά της, ότι θα μπορούσαν να υπάρξουν νέες ανάγκες που θα εγκαινιάζουν μια νέα φάση.

*Συνεπώς, αν ήμουν ο ηγέτης ενός κόμματος της κεντροαριστεράς, θα δεχόμουν τα αιτήματα όποιου θέλει γνήσια να προτείνει μεγαλύτερη στράτευση στον αγώνα εναντίον της ανισότητας και εναντίον των υπερβολών του καπιταλισμού, υπό τον όρο ότι αυτός δεν θα υπερασπίζεται ομάδες συμφερόντων.

Προς τ' Αριστερά ή το Κέντρο

Aς μην κρυβόμαστε άλλο πια . Ο Πολιτικός Προσανανατολισμός της Κεντροαριστερας στην Ευρωπη ειναι το κυριαρχο πολιτικο στοίχημα για αυτήν τουλαχιστον τα τελευταία 20 χρόνια. Η κρίση όμως αυτού του φαινομένου μόλις τα τελευταία χρόνια κάνει αισθητές τις συνέπειες της. Εδώ στην sociopolitici ξεκινάμε διάλογο διαρκείας για το θέμα με άρθρα αλλών, όλων, Ελληνών και ξένων. Θα τα μαζέψουμε και θα τα αξιολογήσουμε μαζί. Οσοί πιστοι προσέλεθετε

Ξεκινάμε σήμερα με το άρθρο του Παναγιώτη Παναγιώτου, παλιού βουλευτή Ηλείας του ΠΑΣΟΚ και πρώην διευθυντή της ΕΡΤ. Αν μη τι άλλο στο γνώστο εκδοτικό συκγρότημα η απάντηση στο δίλλημα έχει προ καιρου δοθεί..

Από το Έθνος

Στις παρυφές της ευρύτερης δημόσιας συζήτησης, ιδιαίτερα στον χώρο της Κεντροαριστεράς, διεξάγεται ήδη μια συζήτηση με έντονα χαρακτηριστικά: στροφή προς τ αριστερά ή προς τον μεσαίο, κεντρώο χώρο. Είναι συζήτηση με σοβαρές πολιτικές επιπτώσεις. Και παρότι γίνεται σ' όλη την Ευρώπη, οι ιδιαιτερότητες κάθε χώρας παίζουν ξεχωριστό ρόλο. Στην Ελλάδα, η δημοσκοπική άνοδος του ΣΥΡΙΖΑ και η κρίση του ΠΑΣΟΚ την κάνουν ιδιαίτερα επίκαιρη. Το κακό όμως σ' αυτή την ιστορία είναι ότι πολλές φορές ο διάλογος διεξάγεται με ψευδεπίγραφους όρους και ορισμούς.

Το κύριο χαρακτηριστικό της Ευρώπης ήταν η ευρύτατη μεσαία τάξη, που συμμετείχε στη διανομή και την ευημερία σ' ένα σημαντικό ποσοστό. Ηταν η κατάκτηση της ευρωπαϊκής σοσιαλδημοκρατίας που ηγεμόνευσε για μια περίοδο επί των συντηρητικών δυνάμεων και αποτέλεσε τη βάση σύγκλισης προς το «Κέντρο» των δύο μεγάλων ιστορικών ρευμάτων.

Οι όροι αυτοί έχουν αλλάξει και αλλάζουν συνεχώς, επί τα χείρω, για τα πολυάριθμα και πολλών κατηγοριών μεσαία στρώματα. Η παγκοσμιοποίηση, δηλαδή, για να ακριβολογούμε, ο τρόπος με τον οποίο γίνεται κ.λπ., πλήττει τη μεσαία τάξη στην Ευρώπη.Η Ελλάδα δεν είναι εξαίρεση. Οι επιμέρους, μάλιστα, νεοφιλελεύθερες πολιτικές της κυβέρνησης κάνουν τα πράγματα ακόμα χειρότερα.

Ο μεσαίος χώρος κατακερματίζεται, οικονομικά χάνει θέσεις και στάτους, αλλάζει συνεχώς, και πολιτικά γίνεται ασταθής. Προσθέστε τους νέους και τις γυναίκες και έτσι έχετε όλο το παζλ.

Η κρίση ή ριζοσπαστικοποιεί ή συντηρητικοποιεί τα μεσαία στρώματα. Δημιουργούνται νέες αξίες. Αλλες προτεραιότητες, νέες ανάγκες. Η απορρύθμιση του μεσαίου χώρου ακυρώνει τη σύγκλιση των ιστορικών ρευμάτων και ο «μεσαίος χώρος» γίνεται πεδίο πολιτικής σύγκρουσης και αντιπαράθεσης συντηρητικών και σοσιαλδημοκρατικών ρευμάτων.

Η πολιτική ηγεμονία και σήμερα περνάει μέσα από τα διευρυμένα μεσαία στρώματα, με όρους όμως αντιπαράθεσης -για την Κεντροαριστερά- προς τις απορυθμιστικές πολιτικές των συντηρητικών. Γι αυτό απαιτείται ένας νέος κοινωνικός ριζοσπαστισμός, και σε επίπεδο οικονομικό και σε επίπεδο αξιών. Με αυτή την έννοια «Αριστερός», που να συγκροτεί νέες κοινωνικές συμμαχίες. Και πολιτικές, βέβαια, στον βαθμό που είναι εφικτές. Το σίγουρο είναι ότι νέα στροφή προς τ αριστερά δεν σημαίνει επιστροφή στη δογματική Αριστερά, γενικολογίες ή καλές προθέσεις, χωρίς πρακτικό αντίκρισμα! Ο μεσαίος χώρος δεν είναι πολιτικά δεδομένος, παρά την κρίση που υφίσταται. Ομως ένας νέος κοινωνικός ριζοσπαστισμός, στη συγκυρία, του πάει... «γάντι»!